Waar je ook naartoe gaat, je neemt jezelf mee

Blauwe Maandag tweeduizendtweeëntwintig. Bedacht door een psycholoog die er een formule op nahield om te kunnen berekenen wanneer de meest depressieve dag van het jaar zou zijn. En op deze manier uitkwam op de derde maandag van Januari.

Nu denk ik niet dat een exacte dag ieder jaar de meest depressieve kan zijn. Want ik weet niet hoe het bij jou was vanochtend, maar hier kwam er een prachtig zonnetje aan de horizon naar boven gekropen en dat maakt voor mij vaak een groot verschil in hoe het gemoed die dag start.
Maar hey. Dat ben ik.

Wat ik wel prachtig vind aan Blue Monday is dat het een vaste dag is om aandacht te vragen voor sombere gevoelens, donkere gedachten, depressie, voor het niet lekker in je vel zitten. Dat is iets wat ik alleen maar kan toejuichen. ​
​

Gouden randje

Blue Monday heeft voor mij persoonlijk een gouden randje, omdat ik op deze dag vier jaar geleden zanger Stef Bos ontmoette op het depressiegala in theater de Verkadefabriek in Den Bosch. Ik stond er met een werk, Stef trad op. Hij liep na een soundcheck de zaal uit, zag mijn werk, was geraakt, we raakten aan de praat. Een aantal weken later gingen we uit eten en twee jaar later brachten we ons boek uit. Niet echt een reden om depressief van te worden.

Maar dat is ook de crux.
Depressie is niet altijd gelinkt aan een gebeurtenis.

Het enige wat ik kan doen, is mijn ervaring met je delen. En op deze manier mijn steentje bijdragen aan het doorbreken van het ongemak dat er omheen hangt. Ik noem het bewust geen taboe, omdat ik het idee heb dat er steeds meer en opener over gepraat wordt en het daardoor ook steeds minder voelt als een taboe. 
Wel is het fijn om ervaringen van anderen te lezen, te horen, te zien. Om zo tot de conclusie te kunnen komen, dat hoe alleen jouw strijd en pad door de donkerte ook voelt. Je bent het niet. ​

"Via mijn werk breng ik boodschappen die ik zelf het hardste nodig heb om te horen"

Met terugwerkende kracht was mijn depressie al een lange tijd aan het sluimeren, maar zat mijn lijf zo vast in haar overlevingsstand dat die gevoelens niet naar de oppervlakte kwamen. In de afgelopen drie jaren verloor ik mijn stiefvader aan kanker en kreeg mijn moeder een beroerte waardoor ze halfzijdig verlamd raakte en nu in een verzorgingstehuis woont. Wekenlange onzekerheden volgden en omdat er geen partner meer was, viel de zorg, het geregel, op de schouders van mij en mijn broer. 
Een mens kan veel hebben. Veerkracht is oersterk en behulpzaam. Maar is ook bedoelt als overbrugging, niet als permanente staat van zijn. De overlevingsstand heeft een functie, maar op een gegeven moment is die directe aanleiding niet meer zo prangend aanwezig. 
Ik heb moeite gehad met uit die overlevingsmodus te komen. Ik zat er zo diep in, dat ik op momenten zo veel voelde dat ik niet meer wilde voelen en met momenten niets meer voelde dat ik niet meer wist dat ik er was. 
Pas toen ik bij iemand die dicht bij me staat zag dat je ook radicaal voor jezelf kunt kiezen en je op die rem kunt gaan staan viel bij mij het kwartje. En dat klinkt als een mooie openbaring, maar dat was een extreem pijnlijke. Want dat betekende, toegeven dat het even niet ging. Dat het oké is om dingen uit je handen te laten vallen en alles in staat te stellen van herstel. En dat betekent accepteren dat je het moeilijk hebt. Wat haaks staat op hoe ik mezelf heb lopen presenteren. 
Het masker dat alle donkerte wel 'even' omtovert tot een film of zelfportretten met tekstjes en gedichten.
Het masker dat zegt dat het moeilijk is, maar er ook licht aan het einde van de tunnel is.
De grap is. Dat ik via mijn werk vaak boodschappen breng die ik zelf het hardste nodig heb om te horen.
​Oh de ironie.

​

Het was donker in mijn hoofd. Ik kon geen keuzes meer maken. Wist niet meer wat goed voor me was. Ik wist ergens diep van binnen dat ik hieruit zou kunnen komen, maar A, ik durfde er niet op te hopen, want het voelde oneindig en B, ik wist dat het hard werken zou betekenen en ik was zo ontzettend moe dat ik geen idee had waar te beginnen.

Dus boekten ik en mijn depressie een ticket naar Madeira. Noem het dapper, noem het vluchten, maar ik knijp er tussenuit is wat Acda en de Munnik zou mooi zingen.
​En zo voelde het ook. 

Madeira was mistig. De wegen waren er kronkelig en eng.
De bergen hoog. De zee woest. De bomen gebogen.
De vergezichten prachtig.

Ik besloot te doen waarvan ik wist dat het me misschien wel eens ergens een beetje zou kunnen helpen. En dat is buiten zijn. Wandelen. Nieuwe plekken ontdekken. En maken.

Madeira gaf me een sprankje hoop. En dat was alles wat ik nodig had om de wil te vinden om het nog niet geplaveide pad terug naar mezelf te gaan bewandelen. 

Ervaring leert, dat gevoel altijd vertraagd is bij het hebben van een depressie. Het in stand houden van gezonde gewoontes duurt lang voordat het haar vruchten afwerpt, waardoor opgeven op de loer kan liggen en ik heb absoluut dagen dat ik wakker word en denk: "vandaag niet". Op die dagen geef ik mezelf de kans om dat gevoel kwijt te raken door rustig op te staan, te ontbijten en te kijken of het gevoel blijft. 
Voor mij persoonlijk is het een dunne lijn tussen door blijven gaan, die grens over en het toch doen of toegeven aan dat het vandaag even niet gaat. Omdat de 'vandaag even niet' voor mij de angst van terugval naar helemaal onderin heeft. 
Maar dat bewustzijn helpt. 

Weten dat een ochtend, een halve dag, een hele dag, of een weekend je niet slecht voelen niet betekent dat je onderaan begint.
Want er zijn al zoveel bergen verzet.

Er zijn duizend-en-één tips die mensen geven om uit een depressie te komen. Sommigen vind ik fijn. Anderen niet. Het is een ontzettend persoonlijk proces, omdat de aanleiding, de gevoelens, de gedachten, en wat past heel persoonlijk is.
Het enige wat ik kan doen, is delen wat voor mij helpend is.

Het eerste wat ik daarover wil delen is dat ik heel veel naar binnen ben gekeerd de afgelopen weken. Ik ben er van overtuigd dat een depressie, een (emotionele) burn-out, niet lekker in je vel zitten, je veel kan leren over jezelf wanneer je bereid bent om te luisteren en te verkennen. Is dat makkelijk? Nee. Is het fijn? Niet altijd. Is het confronterend? Absoluut. Gaat het je helpen? Daar ben ik van overtuigd.

Dit is een stap die ik pas kon zetten toen het me lukte om weer wat dingen te ondernemen. Daarvoor zit denk ik het terug in beweging komen.
Een depressie is een handrem die alles stil legt. Het verlamt. Op alle mogelijke gebieden. En het antigif voor verlamming is beweging. Voor de één begint dat met opstaan. Voor de ander met aankleden. Voor mij betekende het iedere dag naar buiten. In het begin zomaar even. Nu begin ik de dag met kwartiertje wat oefeningen en later op de dag 5000 stappen. Er is geen goed of fout hier. Het is denk ik vooral belangrijk dat je in beweging komt. Op wat voor manier dat voor jou haalbaar is.
Door te bewegen activeer je je brein. Mocht je daar meer over willen weten, neuropsycholoog Erik Scherder heeft hier hele interessante en inspirerende gratis lezingen over die online te vinden zijn.

En hoe ongelooflijk moeilijk en kut en graag je het ook niet wilt doen. Praat erover. Met iemand. Dat kan iemand zijn die dicht bij je staat, een huisarts, een POH-GGZ, een psycholoog, een vriend van het internet. Maar delen is helen.
Je hoeft het niet alleen te doen. Je valt er niemand mee lastig en het is oké.

Onderdeel van terug tot mezelf komen is maken.
Delen. Buiten zijn. Langzaam opbouwen. Vallen. Loslaten. Huilen. Schrijven. Vertrouwen. Verliezen. Wandelen. Stilte. Opstaan. Affirmaties. Koken. Praten.
Ben ik er? Nee. Maar vraag me af of we er ooit zijn. Al zou dat een onderwerp voor een geheel nieuwe blog kunnen zijn.
Maar ik voel wel dat ik iets aan het bouwen ben. Intern. En dat is een krachtig gevoel. Dat ook soms ver te zoeken is. Want laten we wel eerlijk blijven. Het is geen rechte lijn terug naar de oppervlakte vanuit de diepte. Maar als je de reis kunt bekijken door de ogen vanuit nieuwsgierigheid in plaats van door angst, is het best de moeite waard.